Litografie Mojżesza Rozenfelda
W każdej kolekcji znaleźć można perły. Dotyczy to także zbiorów dawnych pocztówek. Perłami wśród pocztówek płockich są litografie Mojżesza Rozenfelda.
Po uzyskaniu w 1880 roku zezwolenia od gubernatora płockiego Mojżesz Rozenfeld wykonywał prace litograficzne z zakładzie mieszczącym się początkowo przy ulicy Nowowięziennej. W 1888 roku przeniósł się na ulicę Warszawską do domu Lewensteina, nabył tłocznię drukarską i do końca działalności nie zmienił charakteru swego zakładu o nastawieniu litograficznym i akcydensowym. Zaczynając od zwykłych prac litograficznych, później podejmował się wykonywania "najwyszukańszych" prac z tej dziedziny oraz innych, które mogły być wykonywane chromolitograficznie lub drukiem. W 1904 roku drukarnię wraz ze składem materiałów piśmiennych odstąpił Izraelowi Koszerkiewiczowi.1
Wszystko wskazuje na to, że jedynymi drukami, które wyszły spod rozenfeldowej tłoczni i zachowały się do dzisiaj, są litograficzne perły w postaci pocztówek.
Jest kilka powodów rzadkiego występowania najdawniejszych pocztówek litograficznych. Poza upływem czasu należy pamiętać o tym, że drukowano je w bardzo małych ilościach z uwagi na specyfikę techniki litograficznej - kruchość matrycy. Po wtóre zachowane odbitki - pocztówki, są rozproszone. Przechowywane w różnych zbiorach, albo nie oglądają światła dziennego i dziesiątkami lat czekają na łaskawość ekspozycji, albo zazdrośnie strzeżone przez właścicieli, skuteczniej znikają niż pokazują się na rynku kolekcjonerskim. W związku z tym każda nowo odkryta pocztówka Mojżesza Rozenfelda jest wielkim wydarzeniem i przedmiotem szczególnego pożądania.
Wymienienie i opisanie wszystkich ocalałych, nawet znanych mi pocztówek, jest przedsięwzięciem o tyle ułomnym, że niemożliwa jest publikacja dowolnie wybranych kopii. Z tego powodu, zresztą zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, o ilustrowaniu tekstów "PP" głównie pocztówkami z własnego zbioru, przedstawiam litografię z opisem Ogólny widok.
Jednobarwna odmiana z identycznym obrazem jak powyższa, opisana jako Ogólny widok od strony Wisły, znajduje się w zbiorach muzealnych.
Tam też można znaleźć litografię bez tytułu, której drukarskim odpowiednikiem jest wydana przez Ludwika Kempnera przed 1905 rokiem pocztówka z opisem Przybycie statku do Płocka (fot. 2). Identyczne ujęcie wykorzystywane było później przez innych wydawców.
Na dwóch wielobarwnych pocztówkach litograficznych opisanych Płock Katedra i Katedra w Płocku widok katedry został umieszczony w górnym lewym narożniku. W ten sposób wytwórca kartki pozostawił więcej miejsca na awersie do korespondencji. Należy pamiętać, że rewers karty pocztowej, zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami, był stroną wyłącznie adresową.
Podobnie wykonana, wielobarwna litograficzna pocztówka z opisem Seminarium w Płocku, znajduje się w kolekcji filokartysty z Warszawy. Z pozostałych trzech, jednobarwna i bez opisu, z widokiem Byłego Klasztoru O. O. Reformatów w Płocku jest w moim zbiorze, a dwie Magistrat i Katedra - widok od strony północnej, w zbiorach prywatnych w Płocku.
O tym, że litografie Mojżesza Rozenfelda należy uznać za najwcześniejsze kartki pocztowe wyprodukowane i wydane w Płocku decydują okres działalności firmy i technika wykonania. Już jako zabytki sztuki drukarskiej warte są największego zainteresowania. (LB, grudzień 2010)
1 Morawska, U. M.: Drukarstwo płockie do roku 1918. TNP. Płock, 1984, s.112
Liczba wejść:
Wykorzystujemy pliki cookies w celach statystycznych. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Szczegółowe informacje znajdują się w polityce prywatności naszej firmy dotyczącej cookies. Akceptuję.