Kobiecy duet pocztówkowy
Kazimierz Miecznikowski w lutym 1897 roku przejął na własność drukarnię Gutkowskiego i w tym samym roku zawarł związek małżeński z Józefą Stępczyńską. Następuje rozbudowa zakładu, której towarzyszy kilka przeprowadzek. Drukarnia z początkiem XX wieku wysuwa się na pierwsze miejsce wśród drukarń płockich. W 1901 roku w ręce Miecznikowskiego przeszła także księgarnia, którą prowadziła z nim szwagierka Wanda Stępczyńska. Powrót do lokalu na placu Kanonicznym - dawnej siedziby Gutkowskiego, nastąpił w 1905 roku, a dwa lata później samą drukarnię przeniesiono ostatecznie do domu "Pod Trąbami" na ul. Mostowej.
Wyrok sądowy skutkował odbyciem kary więzienia i ciążącą nad Miecznikowskim utratą szczególnych praw, a więc i prawa prowadzenia własnej drukarni i księgarni. W tej sytuacji przeszły one w roku 1909 w ręce nowych właścicieli. Jego udział w spółce księgarskiej z Wandą Stępczyńską przejęła Jadwiga Murawska, a drukarnię nabył redaktor i wydawca "Mazura", kanonik Stanisław Figielski.1
Zawodową i społeczną działalności Kazimierza Miecznikowskiego nieco szerzej omawiałem już wcześniej.2 Tam też wspomniałem o pocztówkach - kilku znanych widokach Skępego, sygnowanych "Nakładem K. Miecznikowskiego i W. Stępczyńskiej w Płocku".
Niedługo po unormowaniu sytuacji prawnej księgarni właścicielki zamówiły w znanej warszawskiej firmie wydawniczej Braci Rzepkowicz (1900-1912) zestaw pocztówek z widokami Płocka. Nakładem księgarni ukazała się seria dwudziestu kilku numerowanych pocztówek z widokami Płocka. Przedstawione niżej najwcześniejsze ostemplowanie ze zbioru i znany okres działalności warszawskiej drukarni potwierdzają pojawienie się wydawnictwa na rynku około 1910 roku.
Spośród 25 odnotowanych numerów, dotychczas nie udało się piszącemu ustalić widoków na pocztówkach z numerami 10 i 12. Pocztówki wydrukowano w czarno-białej kolorystyce z niewielką ilością odmian wielobarwnych. W tym samym czasie firma B-ci Rzepkowicz wydała prawie dwukrotnie większą serię pocztówek z widokami Płocka w trzech odmianach kolorystycznych i do realizacji zamówienia płockiej księgarni wykorzystała użyte w swoim wydaniu klisze widoków.
Sygnatura "Nakł. Stępczyńskiej i J. Murawskiej", bez zapisania imienia przed nazwiskiem, mogła być ukłonem Wandy wobec zasług jej siostry Józefy we współtworzeniu firmy i wspieraniu aktywnej - nieraz dramatycznej, działalności męża Kazimierza Miecznikowskiego.
Drugą serię pocztówek księgarnia wydała na przełomie lat 20 i 30-tych. Tym razem obydwie panie nie podają swoich imion w nazwie nakładcy, a nazwisko Murawska mylnie wydrukowano na wszystkich pocztówkach zestawu jako Morawska.
Jednobarwne pocztówki, w jasno brązowym kolorze są numerowane, ale odnajdujemy też kartki bez numeracji. Niepowtarzalny druk, a szczególnie kolor sprawiają, że bez trudu można je rozpoznać już na pierwszy rzut oka, jako pocztówki wydane nakładem płockiej księgarni Stępczyńskiej i Murawskiej. Nie udało się ostatecznie ustalić firmy, w której wykonano zamówione karty pocztowe. Dotychczasowe badania najbliższe są wskazania na wydawnictwo Konstantego Wojutyńskiego z Warszawy (1900-1939), które "oprócz widoków Warszawy wykonywało pocztówki z widokami innych miast". Innym producentem tych kart mógł być Zakład Graficzny Wierzbicki B. i S-ka z Warszawy (1897-1944). W nawiasach lata działalności firm.3
W zbiorze znajduje się jedenaście numerowanych kartek: Ogólny widok (1), Góry Tumskie (2), Grobowiec Królów Polskich (3), Gimnazjum Polskie (5), Most na Wiśle (6), Zbombardowana wieża ciśnień (8), Kościół Mariawicki (10), Dzwonnica katedralna (11), Nad Wisłą (12), Starożytna Baszta (dawne więzienie szlacheckie) (13), Katedra (14), (w nawiasach numery na rewersach), a także Most i Ulica Grodzka bez numerów. Widok ulicy Bielskiej należący niewątpliwie do opisywanej serii odnotowuję tylko jako istniejący. Co warte podkreślenia, to nie znalazłem odpowiedników fotografii ulic Bielskiej i Grodzkiej, Gimnazjum Polskiego, mostu na Wiśle i zbombardowanej wieży ciśnień w żadnym znanym mi zestawie pocztówek z widokami Płocka. Pozostałe były powielane od wielu lat w różnych odstępach czasu, przez różnych wydawców.
Dwie omówione serie pocztówek stanowią cały, wydawałoby się nieduży, dorobek nakładczy księgarni. Mimo to, z pozycji zbieracza, nie widać końca wieloletnich zabiegów zmierzających do ich skompletowania i opisania. (LB, listopad 2010)
1 Morawska, U. M.: Drukarstwo płockie do roku 1918. TNP. Płock, 1984.
2 www.pocztowki.plockie.pl Artykuł nr 3
3 Lejko, K.: Warszawa zapomniana. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 1994.
Liczba wejść:
Wykorzystujemy pliki cookies w celach statystycznych. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Szczegółowe informacje znajdują się w polityce prywatności naszej firmy dotyczącej cookies. Akceptuję.