Zamek gostyniński
Historia zamku gostynińskiego sięga 2 połowy XIV wieku, aby po kolejnych przebudowach osiągnąć stan i widok znany z obrazów i fotografii z przełomu XIX i XX wieku, aż do gruntownej odbudowy w ostatnich latach. Dziesięć znanych mi i wydanych do 1939 roku pocztówek z widokiem zamku, ukazuje go w takim jak na fotografiach pocztówkowych stanie.
Do niedawna najstarsza pocztówka w kolekcji, wydana ok. 1910 roku przez G. Boehma w Gostyninie, pokazuje dwa gostynińskie kościoły i zamek, który już wtedy był także kościołem. Przesunięcie się granicy wieku najstarszej pocztówki gostynińskiej (ostemplowanie) opiszę w kolejnym artykule.
Spośród wielu opisów z przeszłości, dzisiejszemu stanowi i wyglądowi najbardziej odpowiada ten z początku XVII wieku, tzn. z okresu przebywania w nim cara Wasyla Szujskiego z rodziną w charakterze więźniów. Czy tak faktycznie było?
Czarno-biała pocztówka to kopia obrazu zatytułowanego "Carowie Szujscy na sejmie warszawskim" namalowanego przez Jana Matejkę w 1892 roku. Obraz znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie i ono było też wydawcą pocztówki w latach trzydziestych XX wieku.
Silnie obwarowany zamek, składał się z murowanego piętrowego budynku, pokrytego dachówką z zabezpieczonymi żelaznymi kratami oknami. Drzwi i bramy miały mocne zamknięcia, więc zamek dobrze był przystosowany do pełnienia funkcji więzienia. Car mieszkał w murowanej izbie nad bramą zamkową. Izba miała cztery okna, podłogę z gładkiej cegły, polerowany piec i kominek. Ogólnie zamek gostyniński nie wyróżniał się ani bogactwem ani przepychem.1 To historyczne wydarzenie z lat 1611-1612 jest w zasadzie jedynym, jakim może pochwalić się gostyniński zamek, jeżeli nie liczyć kilku ogólnie mało znanych legend. Legend o wiele ciekawszych niż monotematyczne i mdłe opowieści historyków o zaludnionych władcami ziemiach. Ludzie ci mieszkają z rodzinami w zamkach, oblegają i zdobywają, najeżdżają i łupią, znowu zdobywają i odbierają. Czasem pojawia się postać kasztelana - istne kuriozum i cała historia. Poza tym nic się nie dzieje, bo historyków interesują tylko władcy i bogaci. Zwykli ludzie nie tworzą historii i tego musimy się trzymać.
Późniejsza, z około 1915 roku, pocztówka G. Boehma to już fotografia zamku z widocznym krzyżem. Wtedy zamek był kościołem protestanckim i taki stan rzeczy trwał przez kilkadziesiąt lat do 1945 roku.
Zamek uległ poważnemu zniszczeniu w okresie potopu szwedzkiego. Reszty dopełniły zniszczenia dokonane przez wojska rosyjskie, które oblegały broniących się w zamku zwolenników konfederacji barskiej w 1772 roku. W wyniku zniszczeń wojennych z dużej budowli ocalała tylko połowa czworograniastej wieży i część murów. W latach dwudziestych XIX wieku koloniści niemieccy wykorzystali resztki murów zamkowych do urządzenia kościoła ewangelickiego.
O tym, czy zamek w obecnym kształcie faktycznie jest zamkiem, napiszę w następnym artykule. (LB, sierpień 2012)
1 Chudzyński M.: Prawda i legenda o zamku gostynińskim, Płock-Gostynin 2007, s. 46
Liczba wejść:
Wykorzystujemy pliki cookies w celach statystycznych. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Szczegółowe informacje znajdują się w polityce prywatności naszej firmy dotyczącej cookies. Akceptuję.