Gościnnie o Kanonii
Słownik nazewnictwa Warszawy wymienia nazwę Kanonie opisując trójkątny placyk między ulicami: Jezuicką i Dziekanią. Pierwotnie tam był usytuowany parafialny cmentarz Starej Warszawy. Forma Kanonie dotyczy czasów, gdy jeszcze istniał cmentarz. W 1780 roku cmentarz został zlikwidowany. Od XV w. placyk obudowano domami kanoników kolegiaty św. Jana. Nazwa mająca formę Kanonia odnosi się do domów kanoników i taka obowiązuje do dzisiaj.1 W związku z powyższym mieszkam na Kanonii i spaceruję po ulicy Kanonia, a nie Kanoniej jakby chcieli twórcy urzędniczej nowomowy i ich bezkrytyczni naśladowcy. Ulica zaliczona została do grupy nazw ulic od nazwań ludzi oraz ich zawodowego i społecznego usytuowania w przestrzeni miasta. Tłumaczenie, że Sienna i mieszkaniec Siennej, albo Bracka to Brackiej, zupełnie do mnie nie przemawia i nic nie zmienia. Kanonia i na Kanonii, lub po Kanonii, zdecydowanie pozostaną w moich opisach pocztówek związanych z tą ulicą i w życiu codziennym.
Najdawniejsze pocztówki z widokami Kanonii znalazły się w kilku zestawach warszawskich pocztówek i seriach tematycznych. Dzisiaj o dwóch z nich.
Ponad trzydzieści kartek z widokami Warszawy doliczyłem się w serii wydanej przez Wydawnictwo K. Wojutyńskiego w Warszawie, a zaprojektowanej przez J. F. Boguckiego ok. 1915 roku. Wśród nich poczesne miejsce zajmuje Kanonia pokazana na trzech pocztówkach. Widok części placyku Kanonia przedstawiony na powyższej pocztówce, powtarza się na wcześniejszych i późniejszych kartkach innych wydawców.
Jednak najstarszą jest pocztówka wykonana według akwareli krakowskiego malarza Stanisława Tondosa. Malarz wykonał projekty do pocztówek z widokami Krakowa, które wydane zostały przez krakowski Salon Malarzy Polskich. Serię przygotowano na I Słowiańską Wystawę Kart Pocztowych w Krakowie w 1899 roku. Rok później, w listopadzie 1900 roku pismo "Biesiada Literacka" w dziale "Chwila bieżąca" informowało: "Znany malarz, p. Tondos, wykończył karty pocztowe z widokami Warszawy. Będziemy je mogli oglądać na wystawie kart korespondencyjnych, która już jutro otworzy podwoje".
Seria warszawska nie była numerowana i kartki przedstawiały obiekty położone wzdłuż Traktu Królewskiego: Kanonię, Plac Zamkowy, kolumnę Zygmunta, kościół św. Anny, pomnik Mickiewicza, widok z Krakowskiego Przedmieścia, kościół św. Krzyża, portal kościoła św. Krzyża, Łazienki i bramę wjazdową Wilanowa.
Po zakończeniu I Wystawy Kart Pocztowych w Warszawie, w "Tygodniku Ilustrowanym" z 30 marca 1901 roku ukazało się ogłoszenie: "Stan. Tondosa artystyczne karty pocztowe. 10 kolorowych widoków Warszawy Serya I. Cena kop. 60. Do nabycia we wszystkich księgarniach. Skład główny u Gebethnera i Wolffa".
Karty wydane własnym nakładem artysty pozostały jedynymi i nie były później wznawiane. (LB, marzec 2012)
Notki biograficzne:
Bogucki Jan Feliks (1886-1955) Malarz, grafik, związany z warszawskim środowiskiem artystycznym. Kształcił się w Wyższej Szkole Przemysłowej w Krakowie. Uprawiał malarstwo sztalugowe, ścienne, grafikę, projektował kilimy. Uczył na kursach dla praktykantów drukarskich. W czasie II wojny został wywieziony do obozu pracy w Kassel.
Tondos Stanisław (1854-1917) Studiował w latach 1869-75 w Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Jana Matejki, naukę kontynuował w Wiedniu i Monachium. Artysta malował przede wszystkim akwarele przedstawiające pejzaże miejskie, posługiwał się również techniką olejną i pastelami. Najczęściej przedstawiał Kraków, malował też Warszawę, Poznań i Lwów. Był zwolennikiem propagowania sztuki za pomocą kart pocztowych, jego prace były popularyzowane w tej formie przez wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich.
1 Handke K.: Słownik nazewnictwa Warszawy, Warszawa 1998
Liczba wejść:
Wykorzystujemy pliki cookies w celach statystycznych. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Szczegółowe informacje znajdują się w polityce prywatności naszej firmy dotyczącej cookies. Akceptuję.