Wczesne produkcje PTTK
Równolegle do rozwoju Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego powstawały specjalistyczne zakłady wydawnicze fotowidokówek. Jako dochodowe przedsiębiorstwa, popularyzowały działalność programową podlegając formalnym uwarunkowaniom wydawniczym władz.
Powołano następujące placówki produkcyjne:
- - Zakład Wydawniczy Widokówek pod firmą PTTK Oddział Ziemi Kłodzkiej, Laboratorium Fotograficzno-Filmowe w Kłodzku i następnie (od sierpnia 1952 roku) Zarząd Urządzeń Turystycznych Fotolaboratorium i Pamiątkarstwo w Kłodzku,
- - Zakład Wytwórczy Fotowidokówek w Jaśle (utworzony w 1952 r.),
- - Zakłady Wytwórcze Fotowidokówek i Pamiątek we Wrocławiu (powołany w 1954 r.), wkrótce nazwany PTTK - Z. W. Wrocław, któremu podlegał Zakład w Kłodzku,
- - PTTK Zakłady Usługowo-Wytwórcze z siedzibą w Warszawie i zakładami w Jaśle, Krakowie oraz we Wrocławiu (powołany w grudniu 1960),
- - nieliczne pocztówki ukazywały się w Zakładzie Wydawniczo-Propagandowym PTTK (utworzonym w 1975 r.) i wydawnictwie PTTK "Kraj".
Produkcji pocztówek PTTK zaprzestano: we Wrocławiu w 1974 r., w Jaśle w 1991 r., w Kłodzku w 1993 r.1
Niektóre z nazw wymienionych wyżej wytwórców, odczytujemy na rewersach pocztówek o tematyce płockiej i już to jest wystarczającym powodem mojego nimi zainteresowania.
Zwraca uwagę ilość informacji zamieszczonych na rewersie pocztówek. Zajmę się dwoma: tajemniczym skrótem C.U.W. i historycznym już hasłem "Cały naród buduje swoją stolicę".
W pierwszych latach powojennych oficyny państwowe i partyjne współistniały z wydawcami prywatnymi, którzy mieli znaczny udział w rynku (np. w latach 1947-49 wydawali ok. 1/3 tytułów i połowę wszystkich nakładów). Do początku lat 1950 w pełni upaństwowiono ruch wydawniczy, a w ramach planu sześcioletniego (1950-55), uznano ruch wydawniczy za gałąź przemysłu. W 1951 roku powstał Centralny Urząd Wydawnictw, Przemysłu Graficznego i Księgarstwa. Zadaniem C.U.W. (stosowany skrót), jak i innych podobnych instytucji w gospodarce PRL, było ustalanie planów wydawniczych i koordynacja ich wykonania. Dotyczyło to także pocztówek, na których zapis Konc. C.U.W. oznaczał nie mniej ni więcej, jak zezwolenie na druk i nadzorowanie przez urzędników planów wydawniczych (ilości tytułów i ich nakładów), sprzedaży i cen wydawnictw. Na płockich pocztówkach koncesja C.U.W. nosi numer 157-54.
Hasło propagandowe władzy ludowej "Cały naród buduje swoją stolicę", faktycznie było hasłem utworzonego w 1945 roku Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy (skrót: SFOS). Ogólnokrajowy fundusz miał na celu wspomóc odbudowanie wojennych zniszczeń w Warszawie. Pieniądze były pozyskiwane z opodatkowania wszystkich pracujących. Podatek wynosił 0,5 % bieżących zarobków. Dodatkowo opodatkowano niektóre produkty np. wódkę oraz pobierano dochody z imprez kulturalno-artystycznych. Wydrukowana na pocztówkach PTTK cena opisana jest szczegółowo: Cena zł 1,10 + 0,10 SFOS lub w rozwinięciu Cena zł 1 + 0,10 na Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy. Dzięki SFOS Warszawa wzbogaciła się o dziesiątki nowych obiektów użyteczności publicznej. Fundusz zlikwidowano w 1966 roku. (LB, grudzień 2011)
1 Czarnowski, A.: Katalog pocztówek okolicznościowych PTTK. Opole, 2005
Liczba wejść:
Wykorzystujemy pliki cookies w celach statystycznych. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Szczegółowe informacje znajdują się w polityce prywatności naszej firmy dotyczącej cookies. Akceptuję.