Stare pocztówki. Przedwojenny Gostynin. Żydzi w Gostyninie.

Gostynin bez synagogi

Synagoga w Gostyninie została zbudowana w latach 1899-1900. Był to budynek murowany.

Gostynin przedwojenny

Opis mapki: 1. Dworzec kolejowy, 2. Kościół katolicki, 3. Ulica Długa, 4. Ulica Mykwy, 5. Dom straży pożarnej i teatr żydowski, 6. Zabudowania religijne (od prawej do lewej) mykwa, synagoga, dom nauki, 7. Hotel Meir Buraka, 8. Rogatki, 9. Tartak.1

Wbrew słownym przekazom z ostatnich lat, synagoga istniała rzeczywiście i miała się dobrze w sąsiedztwie mykwy i domu nauki. Tak było do czasu, dopóki nie podzieliła losu większości żydowskich domów modlitwy w okupowanej Polsce. Swoją drogą to ciekawe, na ile można zapomnieć o istnieniu takiego obiektu w niewielkim - bez obrazy, miasteczku, będąc od zawsze jego mieszkańcem. Tym bardziej, że w Gostyninie ludność wyznania mojżeszowego w dwudziestoleciu międzywojennym stanowiła około 50 procent mieszkańców. W 1939 roku synagoga została zniszczona przez nazistów. Po II wojnie światowej ocalały budynek mykwy zaadoptowano do kompleksu mleczarni, a niedawno rozebrano go wraz z mleczarnią.

widok na dawny Gostynin

Jeszcze we wrześniu 1939 roku, a więc kilka miesięcy przed spaleniem synagogi, w obiegu pocztowym znalazła się kartka z opisem w języku niemieckim, na której po lewej stronie znajduje się jej budynek. Myślę, że Niemcy mieli wcześniej przygotowane kartki pocztowe z widokami zaplanowanych do zdobycia i zajmowanych miast. Może drukowali je wyjątkowo szybko. Niedawno spotkałem się z kartką pocztową Gostynin Ogólny widok, wydaną w latach trzydziestych XX w. nakładem Władysława Szpaderskiego w Gostyninie, z ujęciem prawie identycznym jak na niemieckiej Teilansicht von Gostynin. Nazwa miasta na wielu wydanych przez okupanta pocztówkach, z widokami takimi jak: Kościół katolicki, Kąpielisko przy stadionie, Magistrat występuje jako Gostynin.

Tu warto przypomnieć, że od 28 września 1939 do 22 czerwca 1941 roku miasto funkcjonowało pod nazwą Gasten, a później jako Waldrode. Pocztówki gostynińskie z niemieckimi nazwami miasta też były drukowane, ale występują rzadziej. Wydaje się, że takim działaniom wyprzedzającym mógł sprzyjać fakt, że Gostynin przed wojną był zamieszkiwany przez liczną społeczność niemiecką, spośród której część współpracowała ze swoimi pobratymcami od zawsze, a inna od wkroczenia wojsk niemieckich.

Przed odkryciem pocztówki Szpaderskiego natrafiłem na fotografię wykonaną przez żołnierza wermachtu. Fotografia datowana jest na luty 1940 rok.

Gostynin na dawnej fotografii

Widok na fotografii jeszcze raz potwierdza usytuowanie synagogi między ówczesnymi ulicami Gąbińską, Mykwy i Długą (dzisiejszymi Wyszyńskiego, Floriańską i Kujawy), jej zniszczenie, a notatka na rewersie fotografii uściśla datę spalenia synagogi przez Niemców. (LB, październik 2011)

1  Barańska, K.: Gostynin bez Żydów. s.14, http:/www.archiwumetnograficzne.edu.pl/

< poprzedni artykułkolejny artykuł >

do góry

 

Liczba wejść:

 

Wykorzystujemy pliki cookies w celach statystycznych. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Szczegółowe informacje znajdują się w polityce prywatności naszej firmy dotyczącej cookies.     Akceptuję.

Pocztówki Płockie. Wszelkie prawa zastrzeżone. | Polityka Prywatności