Pięć minut Koszerkiewicza
Niewielka drukarnia Izraela Koszerkiewicza funkcjonowała w Płocku w latach 1904 - 1920. Drukarnia, a właściwie warsztat drukarski, ówcześnie określany nawet mianem drukarenki, miała jednakże swoje pięć minut w wydawnictwach pocztówkowych. Może nie tyle drukarnia, co dobrze reklamujący się właściciel i jego księgarnia.
Z informacji podanej przez właściciela w reklamowym ogłoszeniu wynikało, że jego zakład należał dawniej do znanej firmy litograficznej Mojżesza Rozenfelda.1 Od firmy przejmującej zakład po tak wielce zasłużonej drukarni, należało spodziewać się kontynuacji, a nawet rozwoju. Jednak w produkcji wydawniczej drukarnia nie osiągnęła większych sukcesów. Nie może to dziwić skoro na wyposażeniu firma miała jedną maszynę litograficzną pozostawioną przez poprzednika, a właściciel w najlepszym okresie - lata 1908-1909, zatrudniał tylko jednego litografa i czterech uczniów.
Drukarnia początkowo lokowana na ulicy Warszawskiej w domu Lewensteina - tam mieściła się do 1904 roku drukarnia Rozenfelda, kończyła swoją działalność przy ulicy Kolegialnej.
Wydaje się, że jedynie skład materiałów piśmiennych przejęty po byłym właścicielu umożliwił Koszerkiewiczowi zaistnienie na rynku. Stąd owe pięć minut z trwałym wpisaniem na listę płockich nakładców kart pocztowych.
Produktem, w którym znalazło się najwięcej znanych mi pocztówek Koszerkiewicza jest album Widoki Płocka serja 1. Kompletny album mógł zawierać 12 albo 14 widoków, z których w posiadanym przeze mnie egzemplarzu zachowało się dziesięć: Ogólny widok od strony Wisły, Most na Wiśle, Tum nad Wisłą, Ratusz, Plac po-Dominikański, Stary rynek i Magistrat, Plac Floryański, Pałac Biskupi, Teatr, Muzeum djecezyalne. W albumie brakuje dwóch pierwszych stron. Mimo to, że pocztówki są wklejone na stronach estetycznie oprawionego albumu, udało się ustalić wygląd rewersów pocztówek.
Unikalny wśród pocztówek płockich nadruk na rewersie - zapisany w moim zbiorze pod nazwą rewers typ XXI, pozwolił na wyszukanie innych pocztówek z identycznym nadrukiem. Z wydanych poza albumem i znajdujących się w kolekcji siedmiu pocztówek cztery widoki: Rząd Gubernialny, Gimnazjum męskie, Katedra i Ulica Warszawska, uzupełniają listę kartek z tym samym typem rewersu. Dzięki temu bez najmniejszych wątpliwości można stwierdzić, że są to pocztówki wydane nakładem Izraela Koszerkiewicza. Brakuje mi tylko pomysłu na ustalenie, czy którakolwiek z nich mogłaby uzupełnić braki w albumie.
Widoki i wszystkie cechy techniczne awersów pocztówek świadczą o tym, że były zamówione i wykonane poza Płockiem, ze wskazaniem na firmę B-ci Rzepkowicz z Warszawy, która wcześniej była wydawcą pocztówek z kilkudziesięcioma widokami Płocka (znane mi jest 46 numerowanych pocztówek z różnymi ujęciami). Skromniejsze zamówienie Koszerkiewicza warszawska drukarnia zrealizowała z własnych, jak widać licznych zasobów negatywów.
Podobne wydanie - znane 25 numerowanych pocztówek, później drukowane było w Warszawie dla Księgarni Stępczyńskiej i J. Murawskiej w Płocku.
Dwie inne pocztówki w kolekcji wydane nakładem J. R. Koszerkiewicza (taka pisownia imion stosowana jest na pocztówkach), to dwa różne widoki zatytułowane Nad Wisłą. Wykonała je przed 1910 rokiem firma drukarska J. A. Lewandowskiego (artykuł nr 11 "PP"). Jeden z tych widoków - przedstawiony niżej, znajduje się także w zestawie pocztówek Stępczyńskiej i J. Murawskiej.
Pocztówki wydawane nakładem Koszerkiewicza sprzedawane były także w innych płockich księgarniach. Na pokazanej wyżej widnieje nadruk Księgarnia S. Betleya w Płocku. To dodatkowo świadczy o nakładczej i nastawionej jedynie na obrót działalności pocztówkowej Koszerkiewicza. (LB, listopad 2010)
1 Kalendarz Informacyjny Płocki na 1905 rok, Druk K. Miecznikowskiego, Płock 1904
Liczba wejść:
Wykorzystujemy pliki cookies w celach statystycznych. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Szczegółowe informacje znajdują się w polityce prywatności naszej firmy dotyczącej cookies. Akceptuję.